پارافین را به عنوان یک ماده‌ی نفتی توصیف کرد که در بازار به دو شکل مایع یا جامد یافت میشود. پارافین جامد از حالتی ژله‌ای برخوردار است و گاه با نام واکس پارافین نیز شناخته میشود. در واقع هر زمان که سخن از واکس پارافین به میان میآید مقصود اصلی همان پارافین جامد است.
نوع ژله‌ای و جامد پارافین از دیرباز بیش از هر کار دیگری برای تولید انواع شمع مورد استفاده قرار گرفته است. البته هر چه در طول زمان جلوتر آمده‌ایم بر کاربردهای دیگر پارافین افزوده شده است.
همچنین پارافین درجات مختلفی از نظر نقطه ذوب دارد. به عنوان مثال پارافین مورد نیاز برای ساخت شمعهای قالبی باید نقطه ذوبی به میزان ۶۰ تا ۶۳ درجه سانتیگراد داشته باشد
پارافین جامد :
ماده اولیه برای تولید پارافین جامد، اسلک وکس (Wax Slack) می باشد و پارافین جامد معمولا برحسب میزان چربی (Content Oil) به صوت زیر تقسیم بندی می گردد.
پارافین جامد کریستال و میکرو کریستال
پارافین جامد ۵.۰ تا ۱ درصد چربی
پارافین جامد ۱ تا ۳ درصد چربی
پارافین جامد ۳ تا ۵ درصد چربی
پارافین جامد ۵ تا ۷ درصد چربی
هرچه رنگ پارافین سفید و شفاف تر باشد از کیفیت بالاتری برخوردار است. عمده مصرف این محصول در صنایع شمع سازی، مواد غذایی، چرم سازی و دیگر صنایع می باشد. پارافین جامد صادرات گسترده ای به کشورهای آسیای میانه و آفریقایی دارد.
پارافین جامد ماکروکریستال یا سبک :
این نوع پارافین جامد کمتر شناخته شده است و در بازار به نام پارافین کریستال مشهور است. این پارافین نیز می تواند بر اساس سفارش مشتریان محترم درصد روغن متفاوتی داشته باشد. ماده اصلی این نوع پارافین اسلک واکس سبک است و پارافین استحصالی به وسیله عرق گیری (Sweating (به دست می آید.
پارافین جامد میکروکریستال یا سنگین :
بیش از ۹۰ درصد پارافین های جامد بازار از نوع سنگین و میکرو است که می تواند بر اساس سفارش مشتریان محترم درصد روغن متفاوتی داشته باشد. ماده اصلی این نوع پارافین اسلک واکس سنگین است که پارافین استحصالی در اثر فشار صفحات فولادی بر اسلک واکس های کیسه شده در دمای معینی بدست می آید.
پارافین مایع :
این محصول بر اساس استانداردهای BP و USP تولید شده و به علت خلوص و پایداری بالا در صنایع مختلف مصرف دارد.
درجه : A دارویی
درجه B : بهداشتی
درجه C : : صنعتی
موارد مصرف روغن مو، کرم پاک کننده، عامل ضد گرد و غبار، روغن کاری صنایع نساجی، روکش تخم مرغ و میوه های تازه.. این محصول با مشخصه بدون بو ، بدون رنگ و بدون مزه قابل حل در حلالهای طبیعی و نامحلول در آب و الکل است و به همین علت بصورت گسترده در صنایع مصرف دارد.
سیکلو پارافین یا نفتن :
هیدروکربنهای سیکلو پارافینی که تمام پیوندهای آزاد اتمهای کربن آنها با هیدروژن ، سیر شده اند، نفتن نامیده میشوند . در نفت خام انواع بسیاری از نفتنها وجود دارد . ولی بجز در مورد ترکیبهای دارای جرم مولکولی اندک ، نظیر سیکلو پنتان و سیکلو هگزان ، معمولا بصورت ترکیبهای جداگانه تفکیک نمیشوند . طبقه بندی آنها با توجه به گستره نقاط جوش صورت میگیرد و خواص آنها به کمک عوامل همبستگی نظیر عامل Kw یا CI تعیین میشود.
پارافین صنعتی :
فرایند تولیدی پارافین صنعتی ممکن است به یکی از روشهای ذیل باشد:
فرایند اسیدی : در این روش اسلاک واکس بعد از ذوب مجدد و داخل کردن اسید بدون حلال بطور سرد توسط سانتریفوژ عمل جداسازی پارافین ناخالص صورت می گیرد. بعد از این عمل محصول را خشک نموده و با اسید سولفوریک تصفیه می نمایند. برای زدودن نا خالصی ها توسط خاک نیز تصفیه نهایی انجام شده و پس از فیلتراسیون قالب گیری و بالاخره بسته بندی می شوند.
فرایند تعریق : در این روش اسلاک واکس بعد از قالب گیری اولیه و روغن گیری به روش تعریق و تصفیه با اسید سولفوریک عملیات بعدی به روش همان فرایند اسیدی ( از مرحله تصفیه به بعد انجام ) ادامه می یابد.
پارافین کلره :
به گروهی از مواد شیمیایی با ارزش اطلاق می شود که در صنایع پلیمر به ویژه در PVC به عنوان نرم کننده Plasticize ، به تاخیر اندازنده اشتعال Flameretardant برای پلاستیک ها و لاستیک ها، بعنوان کاهش دهنده نقطه ریزش( depressant Point Pour ) در رنگها و نیز ماده افزودنی برای روغن موتور فشار بالا additive pressure Extreme کاربرد وسیعی دارد و سالانه صدها هزار تن از این ماده در دنیا تولید و به مصرف می رسد. در داخل کشور پارافین کلره ۵۲ درصدی به عنوان یکی از گریدهای پر مصرف به تنهایی و یا در کنار DOP در صنایع کابل سازی، چرم مصنوعی، کف پوش و … به عنوان نرم کننده کاربرد فراوان دارد.
تولید پارافینهای نرمال در پالایشگاه :
پارافینهای نرمال به روش جذب فاز بخار برشهای نفتی بر روی غربالهای مولکولی با میانگین تخلخل ۵ آنگستروم بدست میآیند. جذب در فاز بخار در فشارهای پنج تا ده psig ) سی و پنج تا شصت و نه KPa ( و در دمای ۳۰۰ تا ۳۵۰ درجه سانتیگراد یا ۵۷۵ تا ۶۵۰ درجه فارنهایت انجام میشود. از آمونیاک برای جذب پارافینهای نرمال استفاده میشود. عملیات نیمه مداوم با استفاده از دو بستر غربال مولکولی پنج آنگستروم این امکان را میدهد که یک بستر برای جذب بکار گرفته شود و بستر دیگر در حال واجذب باشد. غربال مولکول بتدریج ظرفیت خود را بدلیل آلودگی با فراورده های بسیاری از دست میدهد که آنگاه با احتراق کنترل شده هیدروکربنهای سنگین احیا میشود. معمولا احیا پس از ۱۲ ماه فعالیت غربال مولکولی انجام میپذیرد.
تولید پارافینهای حلقوی در پالایشگاه :
پارافینهای حلقوی ، معمولا از هیدروژندار کردن آروماتیکهای مربوطه تهیه میشوند. سیکلوهگزان از هیدروژندار کردن بنزن بدست میآید. در این رابطه ، فرآیندهای متعددی به ثبت رسیدهاند. هیدروژندار کردن بنزن بر روی پلاتین یا نیکل گرمازا است. پارافین ها تشکیل دهنده اصلی هیدروکربن های گازی هستند. آنها همچنین در نفت سفید (oils kerosene) و گازولین (gasoline) که بیش از ۳۰ %نفت خام را تشکیل می دهند، فراوانند . واکس ها هیدروکربن هایی هستند که از نفت خام استخراج می شوند. وجود ترکیبات شیمیایی با ارزشی نظیر پارافین های نرمال، نظر هر شیمی دانی را به خود جلب می کند. با استفاده از واکنش های شیمیایی می توان مواد با ارزشی را بدست آورد که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار بگیرد.
اسلک وکس ماده :
ماده ایست مرکب از وکس و روغن که ﻣﺤﺼﻮل ﺟﺎﻧﺒﻲ ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪ روﻏـﻦ ﻣﻮﺗـﻮر بوده و ﻣـﺎده اوﻟﻴـﻪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﭘـﺎراﻓﻴﻦ ﻣﻴﺒﺎﺷـﺪ. این محصول در فرایند تولید روغن های موتور از ماده ای به اسم لوبکات، که از پسماندهای نفت می باشد، به دست می آید. در پروسه تولید پارافین، اسلک وکس به عنوان خوراک وارد سیستم تولید شده و پس از انجام فرایندهایی نظیر روغن گیری (deoiling) و رنگزدایی (decolorization) تبدیل به محصول نهایی یعنی پارافین وکس می گردد. روغن بدست آمده در این فرایند نیز تبدیل به محصول دیگر به نام فوتس اویل یا Residue wax می شود که دارای مصارف صنعتی فراوانی می باشد.